Spelen, het liefst met vrienden, is voor ieder kind heel belangrijk. Zo ook voor de meer dan 200.000 kinderen in Nederland met een beperking. Dit is voor hen niet altijd zo vanzelfsprekend, omdat speelplekken fysiek niet altijd toegankelijk zijn. Voor kinderen met een beperking is het niet altijd mogelijk om in hun eigen buurt naar school of sportverenigingen te gaan. Zij ervaren hierdoor gevoelens van eenzaamheid. Het ministerie van VWS schreef onlangs een prijsvraag uit met als doel om kinderen met een beperking met leeftijdsgenootjes in de buurt te laten buitenspelen. ‘Yalp Sona’ was één van die winnaars.
De Yalp Sona is een speelboog met bewegingssensor en camera bovenin, die de bewegingen van mensen op de vloer registreert. Met één druk op de knop kan gekozen worden voor een spel naar keuze. De Yalp Sona, die onlangs haar 12,5-jarig jubileum vierde, maakt gebruik van de grote interesse van kinderen in gamen en moderne technologie en combineert dit met actief buitenspelen. Met het interactieve speelconcept Sona helpt Yalp kinderen waarvoor samenspelen geen vanzelfsprekendheid is, toegankelijk te maken.
Zes vragen aan Yalp Sona
Met innovatiechallenges willen VWS en Sportinnovator innovaties in de sportsector en op het gebied van vitaliteit en bewegen bevorderen. Om een kijkje te geven hoe zo’n innovatie tot stand komt, laten we Mario Hofman, Adviseur Gezondheidszorg, aan het woord.
Wat houdt ‘Yalp Sona’ in?
‘Yalp is onze bedrijfsnaam en betekent omgekeerd ‘Play’. Dat dekt volledig de lading van ons bedrijf. Alles wat wij maken en uitstralen heeft met fun, spelen en beleving te maken. Sona is de productnaam van onze superleuke, interactieve dans-, speel- en geluidsboog. Heel veel partijen kennen ons van onder andere de Sona-boog. Het is ons meest geplaatste en allereerste interactieve speeltoestel dat we hebben ontwikkeld, dus de Sona is wel ons paradepaardje. Inmiddels hebben we naast de Sona meer diverse interactieve speelconcepten ontwikkeld. Wij zijn trots op al onze producten, maar de Sona blijft toch ons eerste kindje.’
‘De naam Sona is 12,5 jaar geleden bedacht. Het lijkt misschien op Solar of Sony, maar daar heeft de Sona niets mee te maken. We wilden 12,5 jaar geleden vooral dichter bij de speelbeleving van kinderen komen. Kinderen die vaker gamen en al op jonge leeftijd met een smartphone met daarop de nieuwste technieken in aanraking komen. In plaats van glijbanen en klimtoestellen wilden wij met interactieve toestellen inspelen op die verschuiving.’
Waarom hebben juist jullie de challenge gewonnen en hoe gaan jullie kinderen (met en zonder beperking) helpen?
’In principe hebben we ons vanaf begin af aan gericht op meerdere doelgroepen. Wel moet ik erbij zeggen dat 12,5 jaar geleden niet direct onze focus was om kinderen met beperking samen te laten spelen met kinderen zonder een beperking. Gedurende de tijd dat we succesvolle projecten realiseerden, kwamen we erachter dat het toestel supergeschikt is voor meerdere doelgroepen. Uiteindelijk heeft dat ertoe geleid dat we de Sona op meerdere plekken hebben geplaatst, waaronder ook plekken waar kinderen met een beperking er primair gebruik van maken.’
‘Ik heb het juryrapport niet ingelezen, maar ik denk dat wij de challenge hebben gewonnen omdat we een bewezen succesvol product hebben die vooral schaalbaar is. De hardware, dus de boog, staat als een huis en is in principe altijd hetzelfde. Je kunt variëren met kleur, maar de opbouw blijft altijd hetzelfde. De spellen zijn software die we continu kunnen ontwikkelen, dat maakt ons product heel schaalbaar. Denk hierbij aan een update van een bepaald besturingssysteem van een telefoon of computer. Daar hoef je fysiek niet allerlei dingen bij aan te passen, die update kan gewoon via het internet worden uitgerold.’
‘Misschien is een klimtoestel met speelwaarden een betere vergelijking. Het upgraden van een klimtoestel is gelijk een fysieke aanpassing dat over het algemeen lastig is uit te voeren. Je krijgt te maken met veiligheid, certificering en ruimte. Praat je over software-aanpassingen, kun je dat relatief snel en makkelijk op heel veel plekken tegelijkertijd uitrollen. Een interactief toestel zoals de Sona heeft een connectie met het internet middels een 3G module waarmee we makkelijk updates kunnen uitvoeren. Dat betekent: als we bij wijze van spreken vanavond een spel zouden ontwikkelen, kunnen we deze een minuut later wereldwijd op alle Sona’s updaten.’
‘De ondersteuning die we hebben gekregen vanuit de challenge gebruiken we onder meer om de markt te consulteren. We gaan actief optrekken met mensen die zich rondom verschillende doelgroepen begeven waaronder zorgprofessionals. We hebben al een brede spellenset met meer dan twintig spellen draaien op de Sona, alleen we realiseren ons ook goed dat we voor die ene doelgroep net iets anders moeten doen dan voor die andere doelgroep. We willen dat wat meer gelijk gaan trekken, dus praten we met de markt om nieuwe passende spellen te ontwikkelen.’
Hoe is het product tot stand gekomen?
‘Een lange tijd geleden was er in Hengelo een prestigeproject. Er was iemand met het idee om een kunstproject, met een digitaal orgel, op een winkelplein te plaatsen. Het ging om actie-reactie. Wanneer je op een soort pianotoets ging staan, hoorde je een geluidsfragment. Dat was echter met verouderde techniek, het was toen allemaal nog niet zo ontwikkeld dat het gemakkelijk te maken was. Onze directeur-eigenaar heeft daar destijds zijn medewerking aan verleend. Het smaakte bij hem naar meer, maar hij was er wel van overtuigd dat wanneer we dit idee breder zouden gaan aanpakken, het niet zo complex moest zijn dan het ‘Storgel’. Eigenlijk is dat kunstproject de basis voor de huidige succesvolle Sona.’
'Het product dat daar in Markelo is geplaatst is nog steeds de basis van de Sona zoals we die nu inmiddels wereldwijd plaatsen'
‘Vanaf dat moment hebben we gezocht naar mensen met kennis. Onze directeur-eigenaar benaderde een aantal slimmen koppen van de Technische Universiteit Delft en vroeg of ze ons wilden helpen. Het waren twee vliegen in één klap, wij kwamen verder met ons idee en hielpen hen ondertussen aan een afstudeerproject. Rob Tuitert zat op de TU Delft en heeft zich destijds ingeschreven op die uitdaging om zo’n degelijk product te ontwikkelen. Uiteindelijk kwam daar de Sona uit. De allereerste Sona hebben we geplaatst op een school in Markelo. We zijn meteen gaan monitoren, kijken wat goed gaat en wat beter kan. Het product dat daar in Markelo is geplaatst is nog steeds de basis van de Sona zoals we die nu inmiddels wereldwijd plaatsen. De boog staat op diverse plekken over de hele wereld, van Amerika tot aan Australië en China.’
Welke stappen hebben jullie doorlopen?
‘We zijn in Nederland met het succes van de Sona begonnen. Natuurlijk hebben we weleens op voorraad geproduceerd, maar dat is over het algemeen niet onze werkwijze. We zijn begonnen met een standaard oranje boog, daar zie je in de praktijk ook de meeste van terug. We kunnen snel leveren, maar we hebben alle benodigdheden niet zomaar op de plank liggen. Het produceren van de Sona gaat dus echt op aanvraag. Dat heeft er ook mee te maken dat we aan de boog veel kunnen customizen. Zo kan er worden gekozen in diverse kleuren en spelvormen. Klanten krijgen hun eigen inlogcode, dus zij kunnen hun product zelf aanpassen naar de behoeften die ze hebben. Op die manier kunnen zij spelletjes aanschaffen via de zogenoemde MyYalp gamestore als ze vernieuwing willen.’
‘De stap naar het buitenland was echt een mijlpaal, dat is nu ruim zes jaar geleden. Sinds 1 januari 2020 vallen wij volledig onder ons Fins moederberijf, ‘Lappset’. Vanuit dit moederbedrijf beschouwen ze Yalp uit het Twentse Goor al jaren als het competence centre voor interactief spelen. Dat vonden wij een geweldige eer. We hebben hen geraadpleegd en vertelt wat we allemaal nog meer doen rondom interactief spelen.’
‘Ik schat dat er nu zo’n vierhonderd Sona’s wereldwijd staan. In totaal hebben we bijna 900 interactieve producten over de hele wereld gerealiseerd. Naast de Sona produceren we ook interactieve voetbalmuren, interactieve sportvelden en de Memo Activity Zone (linken naar eerder artikel). Zoals je wellicht merkt zitten we dus nooit stil.’
Wat gaat er nu gebeuren, wat zijn de vervolgstappen?
‘Doordat ons product schaalbaar is, kunnen we de kennis van plek één snel toepassen op plek twee. We hebben te maken met techniek, en die verandert natuurlijk door de jaren heen. Dus je kunt je voorstellen dat we daar constant een uitdaging in hebben om bij te blijven bij die hedendaagse techniek. Daar moeten we echt veel tijd en effort in stoppen, in de vorm van installatie, service en onderhoud. Het is zaak om altijd na te denken over nieuwe technieken, dat te volgen en uiteindelijk toe te passen in ons product zodat het altijd toekomstbestendig blijft.’
‘Het product staat, maar we blijven ons afvragen hoe we kunnen bijdragen aan allerlei uitdagingen die we in onze hedendaagse maatschappij tegenkomen. We zetten in op de gebieden fun, beleving, gezondheidswinst en een gezonde leefomgeving. Doordat we met software te maken hebben, kunnen we heel veel monitoren. We kunnen statistieken raadplegen over iedere interactief speeltoestel dus ook de Sona, zo kunnen we zien welk toestel het beste wordt bespeeld en welke spellen het vaakst worden aangeklikt. Zijn er bijvoorbeeld in de gemeente Rotterdam andere spellen populair dan in de gemeente Amsterdam? Waarom werkt spel X op die camping en waarom is spel Y op een andere camping nog populairder? Dat soort gegevens kunnen we tegen elkaar afzetten. We kunnen steeds beter – ook met geografische indelingen – het verschil maken en succesvolle projecten realiseren.’
‘Alles valt samen met fun en entertainment. Dat is in eerste instantie waarom we de Sona hebben ontwikkeld. Tegenwoordig wordt het steeds belangrijker wat zo’n toestel oplevert voor klanten en hoe wij slimmer inspelen op de gebruiker. Dat is het stukje toekomst van de Sona. Hoe gaan wij samen met onze opdrachtgevers nog meer succesvolle projecten realiseren? Hoe kunnen wij bijdragen aan uitdagingen van gemeenten, scholen, recreatiebedrijven en zorginstellingen?’
Wat moeten mensen met een vergelijkbaar innovatief idee doen om dit ook te bereiken?
‘Vooral doorzetten en niet opgeven. Je moet continu investeren in tijd en geld. Wij halen heel veel moed uit het feit dat mensen superveel plezier hebben zodra ze onder een Sona of ander interactief toestel staan te bewegen en plezier maken. Dan vragen wij ons constant af of dat goed is of dat het nog beter kan. Soms komt daar dan het antwoord uit dat het beter kan, dus dan moet je daar tijd in stoppen. Wij zitten niet stil en hebben binnen onze eigen R&D-afdeling een aantal mensen volledig vrijgemaakt om bestaande producten constant te verbeteren en nieuwe producten te bedenken.’
‘Wat ik vooral meegeef als tip, is dat een kritische zelfblik van groot belang is. Daarnaast moet je feeling met de markt houden. Vraag jezelf af wat de markt wil, van daaruit kun je doorontwikkelen. Wij hebben de voortrekkersrol genomen en jaren geleden de stap durven zetten om nieuwe technologie toe te passen in speelconcepten in de buitenruimte. We willen best praten met andere bedrijven, maar we gaan natuurlijk niet de details van ons recept prijsgeven. Als mensen vragen hebben over het proces, weten ze ons vast te vinden via onze website.’
