Zo brengt het Sport- en Beweeglab Haarlem jongeren in beweging

Een van de kartrekkers van het Sport- en Beweeglab Haarlem is Willemijn Langkamp, onderzoeker bij het lectoraat Kracht van Sport en Bewegen en docent Sportkunde aan de Hogeschool Inholland. ‘Dit living lab is opgezet door onze hogeschool, de gemeente Haarlem en sportservicebureau Stichting SportSupport Kennemerland. Samen met buurtsportcoach Lisa den Ouden vervul ik de rol van labregisseur. In een living lab als dat van ons werken praktijkpartners, inwoners, onderzoekers, studenten en docenten samen aan innovatieve oplossingen voor een maatschappelijk vraagstuk. De sport- en beweegparticipatie onder vmbo- en praktijkschoolleerlingen verhogen, stond bij ons de afgelopen jaren centraal.’

LO-docenten en mentoren als cruciale schakel

Met een subsidie van ZonMw en Sportinnovator zette Langkamp en haar collega’s vanuit het living lab in 2021 en 2022 een experiment op bij onder andere Praktijkcollege De Schakel. ‘Daarbij waren verschillende partijen betrokken. Niet alleen de leerlingen zelf en hun docenten lichamelijke opvoeding, maar ook sportverenigingen, commerciële sportaanbieders en buurtgemeenschappen. De grootste uitdaging is en blijft het in contact komen en blijven met de doelgroep. De LO-docenten vormden daarin een verbindende factor. In de inspiratiesessies die wij op scholen hielden, stimuleerden zij de leerlingen om los te komen en vragen te stellen. Dat hielp ons met het verkrijgen van informatie en het werkelijk achterhalen waar hun behoeften, wensen en knelpunten liggen.’

Alhoewel het aan concrete cijfers over het beweeggedrag van jongeren op praktijkscholen ontbreekt, ontdekte Langkamp al snel dat sporten onder hen vaak verre van vanzelfsprekend is. ‘Ze willen vaak wel en vinden het ook leuk, maar haken af als ze na school naar een vereniging moeten om te sporten. Dat kan al komen doordat ze geen fiets hebben. Door het experiment zijn we daarom tot een vorm van samenwerking gekomen, waarbij we tijdens schooltijd extra sportlessen geven. Hierbij zijn studenten van het CIOS en Sportkunde en buurtsportcoaches betrokken. Zij verzorgen niet alleen de lessen, maar kijken bijvoorbeeld ook hoe ze ouders kunnen betrekken om het bewegen van hun kinderen te stimuleren. Zo organiseren buurtsportcoaches een activiteitenmiddag voor ouders en hun kinderen, waarbij ze ook leefstijladvies krijgen.’

Social work

Met vergaarde subsidie heeft het Sport- en Beweeglab Haarlem zich daarnaast ingezet om een app te ontwikkelen. Langkamp: ‘Jongeren kunnen bij tal van aanbieders verschillende sporten uitproberen, vooral urban sports als zeven-tegen-zeven-voetbal, freerunning, bootcamp en baseball 5. We hopen dat de app uiteindelijk op zichzelf kan draaien, zonder dat hier subsidie voor nodig is. Maar zover is het nog niet. We zitten nog middenin een pilotfase en zijn nu bezig met het bouwen van een prototype. Daarna gaan we de app uitgebreid testen op evenementen van vmbo-scholen en in een later stadium op De Schakel.’

Als het aan Langkamp ligt, gaan de samenwerkingen verder. ‘We zien als living lab nu al een verschuiving naar het steeds meer oppakken van andere maatschappelijke vraagstukken. We streven niet alleen naar het verhogen van de sportparticipatie, maar ook naar het vergroten van de sociale cohesie in Haarlem en omstreken. Om in beleidstermen te spreken: daarmee werken we domeinoverstijgend waarbij we het sociale domein, zorg- en sportdomein verbinden. Als er sprake is van nauwelijks tot geen sportdeelname kampen leerlingen en/of hun ouders vaak met onderliggende problematiek. Social work is dan ook steeds belangrijker en daarin groeit het contact met partners die op dat gebied werkzaam zijn, zoals het Jeugdfonds Sport & Cultuur Haarlem en welzijnsorganisatie VanHier Haarlem. Voorlopig bouwen we ons netwerk dus vooral verder uit.’

Meer informatie

Kijk hier voor meer informatie over het Sport- en Beweeglab Haarlem op of neem contact op met Willemijn Langkamp, willemijn.langkamp@inholland.nl. Andere living labs die zich met jongeren bezighouden, zijn te vinden in Oss (Living lab Oss: actieve kinderen door open badges!), Oldambt (Kansen voor een nieuwe generatie) en Amersfoort (Positief Pedagogisch Sportklimaat in Amersfoort).