Weinig speeltijd, hoge trainingsbelasting of het verliezen van een wedstrijd: stuk voor stuk zijn het stressoren die een beroep doen op veerkracht bij topsporters. Het in kaart brengen, analyseren en bijsturen van veerkracht was vooralsnog evenwel een vrij onontgonnen terrein. Een team van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) en partners brengt hier met het project Resilient Athletes verandering in. Via sportinnovator-centrum Sport, Science & Innovation Groningen (SSIG) vindt de wetenschappelijke kennis bovendien zijn weg naar de praktijk.
Ruud den Hartigh is Universitair Hoofddocent Talent Development & Creativity bij de afdeling Psychologie aan de RuG. In 2017 vroeg hij met een consortium van experts in de Psychologie, Bewegingswetenschappen, Data Science en professionele sportorganisaties bij ZonMw een subsidie aan voor het Resilient Athletes-project. Met succes. Sinds 2019 staat hij als projectleider aan het hoofd van het onderzoek.
‘Als een sporter niet veerkrachtig is, heeft die een groot risico op niet tijdig herstel. Blessures en mentale dips liggen dan op de loer’, weet Den Hartigh. ‘Onder topsporters worden al langere tijd metingen verricht, voornamelijk op het fysieke vlak. Dan gaat het bijvoorbeeld om factoren als de duur van een training, de hoogte van de hartslag en de hoeveelheid slaap. Het meten van mentale aspecten blijkt een stuk moeilijker. Terwijl die juist een grote impact hebben op de prestaties.’
Wat vooral ontbrak, signaleerde Den Hartigh, was een methode om zowel fysieke als mentale gegevens op één plek te integreren van daaruit wetenschappelijke analyses in te bouwen. ‘Sommige coaches hielden Excel-sheets bij waarop ze, op basis van ingevulde Google Forms, de mentale toestand van hun sporters vastlegden. Los van het praktische ongemak was het niet mogelijk om die data met de uitkomst van fysieke metingen te combineren en snel te analyseren.’
Ingrijpen bij topsporters
In samenwerking met de sportpraktijk, waaronder voetbalclubs PSV, Vitesse en FC Groningen, ontwikkelde het consortium daarom een volledige pijplijn, van datacollectie tot concrete feedback. ‘Een belangrijk element hiervan is een app, die we in nauwe afstemming met de clubs hebben ontwikkeld. Via deze app vullen sporters, tot dusverre alleen voetballers, voor en na trainingen in hoe ze zich voelen. Vooraf gaat het om de vragen of ze voldoende hersteld zijn, gemotiveerd zijn voor het volgende speelmoment en in hoeverre ze vertrouwen in eigen kunnen hebben. Na afloop geven ze aan hoe zwaar ze de training vonden, hoe ze gepresteerd hebben en hoeveel plezier ze hadden op het veld. Hun antwoorden worden direct en automatisch verwerkt, en in combinatie met de fysieke metingen onder de sporters.’
Op het dashboard van de app is direct zichtbaar hoe de spelers ervoor staan als het gaat om hun fysieke en mentale toestand. Den Hartigh: ‘Die informatie gebruiken we niet alleen om te analyseren hoe het met hen gaat en hoe veerkrachtig ze zijn, maar ook om voorspellingen te doen. Laat de speler bijvoorbeeld mentale en fysieke veranderingen zien die tot een blessure of mentale dip kunnen leiden? Staat een speler in het oranje, dan is dat wellicht een teken dat ingegrepen moet worden. De coach kan op basis daarvan een training aanpassen of het gesprek aangaan met de speler, die zelf wellicht niet aan de bel zou hebben getrokken. Zo kan erger mogelijk voorkomen worden, behoudt de speler zijn gezondheid en blijft deze presteren.’
Verbinden en verspreiden
De betrokken voetbalclubs nemen met veel enthousiasme en commitment deel aan het project. Zij kunnen immers sneller ingrijpen en daardoor het potentieel van hun spelers beter benutten. Om ook anderen te informeren en enthousiasmeren over de innovatie vormt de SSIG een belangrijke spil in het web. Anneke Bouwmeester is manager van SSIG en houdt zich als zodanig met Resilient Athletes bezig. ‘Onze rol is het ervoor zorgen dat de kennis bij de juiste doelgroep komt. Dit gebeurt via masterclasses, maar ook door het verbinden van mensen in het netwerk. Zo streven we ernaar dat zoveel mogelijk partijen kennis maken met de innovatie en deze bij interesse gaan gebruiken.’
Ook voor de huidige gebruikers zet de SSIG zich in. ‘Onlangs organiseerden we een consortiumbijeenkomst op de KNVB-campus. Door alle betrokken partijen met elkaar te verbinden, proberen we op alle fronten het maximale uit het project te halen. In 2023 vindt in Groningen het World Conference on Science and Soccer plaats. SSIG zal deze conferentie hosten en dit project sterk onder de aandacht brengen. Zo proberen we, zowel binnen als buiten de voetbalwereld, meer sporters te laten profiteren van de bevindingen van het onderzoeksteam en de mogelijkheden die de tool biedt.’
Hoewel het project officieel eindigt in 2023 ziet Den Hartigh nog volop mogelijkheden om het door te zetten en uit te bouwen. ‘Zowel binnen als buiten de sportwereld zien we kansen. Op de werkvloer zou het inzetten van onze tool bijvoorbeeld kunnen bijdragen aan het verminderen of voorkomen van burn-outs. Bovendien: hoe langer wij het systeem doorontwikkelen, hoe beter we kunnen blijven bijdragen aan de verbetering van veerkracht, prestaties en gezondheid. Iets waarvan we hopen dat uiteindelijk zoveel mogelijk sporters profiteren.’
Meer informatie en een masterclass volgen
Wil je de hoogte blijven van het project Resilient Athletes? Meld je dan aan via dit interesseformulier: https://fd7.formdesk.com/ssig/interesseformulier. Je ontvangt dan het laatste nieuws over het project en krijgt een uitnodiging voor een (gratis) online masterclass over veerkracht en talentontwikkeling van Ruud den Hartigh en Wouter Frencken.
Gerelateerd nieuws
Innovatie in de schijnwerpers
Hoe PSV en FC Groningen hun voetballers beter willen laten presteren
13-04-2023
Financiering
Subsidieoproep living labs voor MOOI in Beweging geopend
22-03-2023
Innovatie in de schijnwerpers